In Den Haag wordt volop gewerkt aan de verduurzaming van woningen in de wijken Laak en Rustenburg-Oostbroek. Endule is als consortium met Diep (bewonerscommunicatie en –participatie) en Energiek (energieadvies) één van de partijen die hier, in opdracht van de gemeente Den Haag, actief is. Wij richten ons op het geven van energieadvies aan bewoners van grondgebonden woningen en kleine VvE’s tot en met 8 appartementen. We spreken collega Maarten Kasbergen, projectleider namens Endule, over de aanpak, de uitdagingen en de eerste ervaringen in de wijk.
Van Arnhem naar Den Haag
“Voor de aanpak in Den Haag bouwen we door op onze ervaring met vergelijkbare aanpakken in onder andere de gemeenten Arnhem, Stein en Westervoort,” vertelt Maarten. De gemeente wil met dit project een kwaliteitsimpuls geven aan de woningen in vier kwetsbare wijken. De focus ligt op energie, comfort en gezondheid. “Het gaat voornamelijk om VvE’s, maar ook grondgebonden woningen vallen binnen het project. De gemeente zet hiervoor middelen in vanuit het Volkshuisvestingsfonds en het Nationaal Isolatieprogramma (NIP).”
Een nieuwe stap in de Woonplanaanpak
Voor Endule betekent dit project een verdere ontwikkeling en opschaling van het bestaande Woonplan. “Deze aanpak lijkt op wat we al in andere gemeenten doen, maar is nu voor het eerst gericht op VvE’s én op grotere schaal,” licht Maarten toe. “Daarom hebben we ons bestaande Woonplan, dat zich oorspronkelijk voornamelijk richt op individuele eigenaar-bewoners, doorontwikkeld tot een nieuw format voor VvE’s: het VvE-Woonplan.” Elke bewoner ontvangt een individueel Woonplan, met daarin advies over het verduurzamen van de gemeenschappelijke bouwdelen, én de stappen die een eigenaar zelfstandig kan nemen. Daarmee is het een advies voor zowel de VvE als geheel, als een advies op individueel niveau.
Subsidies maken veel mogelijk
De subsidiemogelijkheden voor bewoners in Laak en Rustenburg-Oostbroek zijn aanzienlijk. “In wijken die in aanmerking komen voor het Volkshuisvestingsfonds kan een VvE tot €12.500 per appartement ontvangen. Bij een VvE met zes appartementen is dat €75.000. Daarbovenop komt nog de landelijke SVVE-subsidie. De minimale eigen bijdrage bedraagt 10% van het subsidiebedrag dat de gemeente Den Haag beschikbaar stelt.”
In andere gebieden, waar alleen NIP-gelden beschikbaar zijn, is de subsidie een aanzienlijk lager, namelijk €2.300 per woning. “Dat maakt de eigen investering bij grote maatregelpakketten hoger. In onze adviezen nemen we daarom altijd meerdere pakketten op, waaronder het meest geschikte: een maatregelpakket, met maximale impact op energiebesparing, comfort en gezondheid, en een zo laag mogelijke eigen bijdrage.”
Endule helpt bewoners inzicht te krijgen in de subsidiemogelijkheden en financieringsopties. “In het Woonplan geven we een indicatie van de kosten en de beschikbare subsidies. Ook benoemen we mogelijke leenvormen. Zo krijgen bewoners niet alleen technisch advies, maar ook een financieel handelingsperspectief.”
Spijtvrij verduurzamen als uitgangspunt
Alle adviezen van Endule zijn gebaseerd op het principe van ‘spijtvrij verduurzamen’. “Het Woonplan vormt een integraal stappenplan naar comfortabel, duurzaam en energiezuinig wonen. De pakketten die we voorstellen zijn behapbare onderdelen daarvan. Zo kunnen bewoners vandaag al beginnen, zonder later spijt te krijgen van keuzes die verdere verduurzaming in de weg staan.”
Wat Endule onderscheidt, is de manier waarop het advies wordt gepresenteerd. “We leveren geen technisch rapport vol tabellen, maar een helder en leesbaar document. We leggen uit wat verduurzamen inhoudt, waarom het belangrijk is en wat het oplevert in termen van comfort en energieverbruik. Bewoners worden meegenomen in het verhaal, het is tenslotte vooral een sociale transitie om mensen in beweging te krijgen.”
Van contact naar vertrouwen
Het blijkt niet eenvoudig om met de VvE’s en bewoners in contact te komen. “Eigenaren in kleine VvE’s zijn soms lastig te bereiken. Dat is echt nog zoeken: hoe leg je contact, hoe bouw je vertrouwen op?” Daar ligt een belangrijke rol voor partner Diep. “Diep ontwikkelt en voert de activatiestrategie uit: zichtbaar zijn in de wijk, activiteiten organiseren, bewoners leren kennen. Het is een proces van opbouwen, terugkomen en aanwezig zijn, zo ontstaat vertrouwen.”
Van advies naar uitvoering
Na het opleveren van het Woonplan eindigt de opdracht van Endule. “Dat is anders dan bij projecten zoals in Arnhem, waar we bewoners ook begeleiden bij de vervolgstappen. Hier stopt onze rol zodra het Woonplan bij de bewoners op de mat ligt.”
De gemeente neemt het vervolgens over. VvE’s moeten gezamenlijk besluiten nemen over welke maatregelen ze willen uitvoeren. “In het Woonplan staan al maatregelpakketten voorgesteld. De gemeente ondersteunt het vervolgtraject, eventueel met hulp van een VvE-versneller.” Voor de uitvoering zijn twee aannemers geselecteerd. Zo worden bewoners en VvE’s zoveel maximaal ondersteund en ontzorgd.
Wat loopt goed, wat kan beter?
Het proces staat inmiddels goed op de rails. “Samen met Energiek Vastgoed hebben we een uniforme template ontwikkeld voor het adviesdocument. Ook het opnameproces loopt soepel.” Een aandachtspunt blijft de activering van VvE’s. “We kunnen pas een goed advies maken als er voldoende bewoners meedoen om een gedegen beeld van het pand en de staat ervan te krijgen. Soms meldt zich slechts één bewoner, maar blijft de rest stil. Dan stokt het proces. Tegelijkertijd kan een eerste opname ook anderen juist weer enthousiasmeren.”
Meer dan techniek en geld
Maarten sluit af met een belangrijke kanttekening: verduurzaming is meer dan een technisch of financieel vraagstuk. “Het gaat ook over begrip en het zien van verbanden. We helpen bewoners hun woning beter te begrijpen: waarom is het koud of vochtig, waarom is de energierekening hoog? En wat kun je daaraan doen? We nemen mensen mee van het ‘waarom’ naar het ‘wat’ en ‘hoe’. Het financiële en technische verhaal is daar als hulpmiddel bij.”